KÜRTLERİN VE AKRABA TOPLULUKLARIN TARİHTE KURDUKLARI DEVLETLER
(Konu ile ilgili önceki yazıların devamı)
13- MİTANİLER (Milattan Önce 1500-1200) Kuzeydoğu Akdeniz sahilleri Suriye'nin Kuzeyi ve Güneydoğu Anadolu toprakları üzerinde devlet kurmuşlardır. Hurri kökenli bir halktır. Başkentleri Vaşşukanî( bugünkü Ceylanpınardır) .Dilleri Hurice'dir. Hitit Devleti'nin yıkılışından sonra bölgesel bir güç olmuşlardır.Sembolleri 8 köşeli Mitani güneşidir.Mitani kavmi ,Kendi ülkesine Kanîkalbatu derdi.Mitanî halkı günümüze Metina aşireti olarak intikal etmiştir.
14-NAİRİ(Nêhrî M.Ö 1114- 860) M.Ö 14. ve 10. yüzyıllarda ortaya çıkmış ancak daha sonra devletleşebilmişlerdir. Yukarı Mezopotamya bugünkü Doğu Anadolu Van Gölü'nün Güneyi ,Urmiye Gölü'nün batısında kurulmuş akraba, aşiret topluluklarından oluşan bir Kürt devletidir. O zamanlar Van Gölü'ne Nairi Denizi denirdi .O zamanlar Van'ın eski isimleri Nairi ,Uruatri,Biani, Biane, Viane, Viyan olarak gelişen süreç içinde değişiklikler göstermiştir.
15-Uruatri (Nairi ile Çağdaş)
Akraba topluluklarından oluşan bir Kürt devletidir. Nairi ile birleşerek Urartu Kürt devletini oluşturmuşlardır.
16- URARTU KÜRT DEVLETİ(M.Ö 860 -580 )bu devlet hakkında daha önce etraflı açıklama yapılmış ve basında yayınlanmıştır.
17 -MANNA KRALLIĞI (Bukan Devleti M.Ö 850-616) İncil'de Minni olarak adı geçmektedir. Bu devlet Urmiye Gölü ,Kızılözen Nehri arası Kura Nehrine kadar Asur, Urartu ,Musasir ,Zikirti Devletleri ile komuşuydu. Halkı Huri kökenlidir. Başkenti İzirtu (bugünkü Bukan'dır ).Bir kralının ismi İransu ,oğlunun ismi Azadır.
18 -MED KÜRT DEVLETİ(M.Ö 678-549)
Bu devlet hakkında daha önce ayrıntılı açıklama yapılmış ve basında yayınlanmıştır.
19-KARDUKİA(M.Ö 189 -90 )
Bu Kürt devleti Kürtlerin ilk anayurdu olan topraklar üzerinde kurulmuştur. Karduya ,Karduk ,Korduene, Kardunya, Kurdokia gibi değişik adlarla kayda geçmiştir. Bu devletin arazisi bugünkü Botan bölgesine tekabül etmektedir. Yunanlı komutan ve yazar Ksenofon'un "Onbinlerin dönüşü "(Anabasis) adlı kitapta sözünü ettiği kavimin üzerinde yaşadığı vatandır .Başkenti Kardu bugünkü Cizre'dir. Fırat'ın doğusu ,Ağrı Dağı ,Diyarbekir ,Hakkari ,Urfa ,Musul bu devletin sınırları içinde kalıyordu .Milattan Önce 401 tarihinde Kürtlerin ana yurdu Kurdokia'yı işgale gelen Pers (Fars) ordusunun tamamı burada imha edilmiştir. Kardukia kelimesi bugünkü Kürdistan'ın eş anlamlısıdır. Karduklar Kürtlerin atalarıdır.
Botanik müzesinde kayıt altına alınmış yüzlerce bitkiye Kardukia veya Kurdikus adı verilmiştir. Örneğin geven bitkisinin tıbbi literatürdeki ismi Astragalus Kurdikus'tur.
20 -KOMAGENE(Koma Geli) Milattan Önce 163-Milattan Sonra 17 )
Gaziantep, Adıyaman ,Maraş illerinin bulunduğu topraklar üzerinde hüküm sürmüşlerdir. Doğusu Fırat, Kilikya ve Kapadokya ile çevrilidir .Merkez Nemrut Dağıdır .Başkent Samsat'tır. Nemrut Dağı'ndaki Tanrı heykelleri onların eseridir .
21- PARTLAR(Arşak İmparatorluğu Milattan Önce 247 Milattan Sonra 224) Med ve Ahameniş'ten sonra bölgenin 3. yerel gücüdür .Çokulusludur. Dini Zerdüşlüktür.Roma İmparatorluğu'nun doğudaki rakibidir .Bu devlet Sasaniler tarafından yıkılmıştır.